FELJTON U HAVARIJI: HERCEGOVINA (2. deo) PIŠE: BOŽO MORIĆ IZ TREBINJA

Hercegovačka Gračanica

Hercegovačka Gračanica predstavlja vernu kopiju manastrira Gračanice sa Kosova. Sagrađena je 2000.godine na brdu Crkvina iznad Trebinja, po želji trebinjskog pesnika Jovana Dučića. Njegovi posmrtni ostaci preneti su iz Sjedinjenih Američkih Država i sahranjeni u kripti manastirske crkve.

Crkvina, brdo u istočnom delu Trebinja, odakle se širi vidik na grad, reku Trebišnjicu i mostove, kroz vekove je predstavljalo uzvišenje hodočašća i mira. Nekada se tu nalazila crkva Svetog Mihajla, srednjevekovna zadužbina kralja Milutina, a sada crkva Blagovještenja - Hercegovačka Gračanica.

Blagoslov za projektovanje je dobio Predrag Ristić koji je trebao da izrazi pismeno iskazanu čežnju i poslednju želju iz Dučićevog testamenta. Crkva je građena u tipično vizantijskom stilu.

Hercegovačka Gračanica

Načinjena je od čitave kompozicije različitih građevinskih materijala objedinjujući zahtjeve i nekadašnjeg i sadašnjeg neimarstva. Zidovi su od armiranog betona, stim što je unutrašnji dio obložen ciglom, a spoljašnji sigom uz ornamentiku takođe od cigle.

                                                            

Kameni blokovi u osnovici su iz područja Popovog polja, sigaje iz Taora, cigla iz Čerevića (Vojvodina).U građevinama ovog tipa ne koristi se običan kreč, pa je upotrijebljen kreč iz Nevesinja, star preko 20 godina. Crkva je petokupolna, podignuta je na 16 stubova i svi su kvadratnog presjeka osim jednog koji ima kružnu osnovicu, a koji je naslonjen na kamen donesen iz Gračanice sa Kosova. Prema predanju kamen koji se prenosi sa ognjišta unosi duh stare kuće u novu. Pod je umjetnička izrada Vladana Bankovića iz Beograda,  a kopija je poda iz zadužbine cara Dušana - crkve Svetim Arhanđelima iz Prizrena.

 Crkva je životopisana seko tehnikom sa izrazitim uticajem vizantijskog slikarstva Stamatisa Sklirisa, a zasluge za to pripadaju Aleksandru Živadinoviću i njegovim pomoćnicima. Prestone ikone radila je sestra Tekla iz manastira Dobrićevo, dok je ikonostas rađen pri manastiru Tvrdoš. Luster je poklon Radmile Tupanjac, supruge ktitora, koji je po njenoj narudžbi rađen u Solunu. Krstove je izradila industrija alata iz Trebinja, a pozlatu krstova Boris Ivančev iz Novog Sada. Zvona je lila livnica iz Futoga. Na crkvini na više hiljada kvadratnih metara,nalaze se i zvonik, galerija ikona, Vladičanski dvor, amfiteatar, koji sa dodatnim sadržajima čine kompleks dostojan divljenja.

Nastaviće se ...